temu olej PAO 68 Plus UV można napełniać bezpośrednio do komponentu (np. kompresora klimatyzacji), jak również doprowadzać do obiegu czynnika chłodniczego przez stację serwisowania klimatyzacji. Czy olej PAO 68 można stosować w razie problemów z wilgocią? n Olej PAO 68 nie jest higroskopijny, tzn. w przeciwieństwie doZdrowe zakupy Domowy olej Aby mieć pewność, że używany przez Ciebie olej został wytłoczony z najlepszej jakości surowca, możesz wyprodukować go samodzielnie. Na rynku dostępne są już domowe prasy do tłoczenia, np. w postaci przystawek do wyciskarek. W prasie takiej proces wytwarzania oleju przebiega w odpowiedniej temperaturze (ok. 40ºC), co pozwala zachować wszystkie wartościowe składniki odżywcze. Pamiętaj jednak, że orzechy wymagają wcześniejszego rozdrobnienia, podobnie jak pestki dyni (wystarczy pokroić nożem), a wszystkie nasiona i orzechy muszą być łuskane. Z pewnością dużą zaleta takiego urządzenia jest możliwość tłoczenia odpowiedniej ilości oleju na bieżąco - dzięki temu masz pewność, że jest świeży i nie zdążył się utlenić. Dzięki domowemu urządzeniu możesz uzyskać olej z najpopularniejszych surowców roślinnych, takich jak: siemię lniane sezam słonecznik dynia rzepak mak czarnuszka konopie wiesiołek wiórki kokosowe pistacje migdały orzechy laskowe, włoskie, ziemne, piniowe, nerkowca Tłoczenie oleju na zimno to najstarsza, naturalna metoda jego pozyskiwania, znana już w starożytnym Egipcie, Palestynie i Grecji. Polega ona na wykorzystaniu mechanicznych procesów, w wyniku których tłuszcz jest dosłownie wyciskany z nasion i owoców roślin oleistych - bez użycia wysokiej temperatury czy rozpuszczalników. Służą do tego prasy ślimakowe, w których maksymalna temperatura oleju na wyjściu nie przekracza 50°C, oraz prasy hydrauliczne, w których temperatura tłoczenia jest temperaturą otoczenia1. Najlepszą jakość tłuszczu nadającego się bezpośrednio do spożycia uzyskuje się jednak po jej obniżeniu do ok. 40°C. Czasem po takim wytłoczeniu oleje są oczyszczane, ale zgodnie ze standardami odbywa się to również jedynie w procesach mechanicznych, takich jak wypłukiwanie wodą, filtracja, sedymentacja (opadanie zawiesiny ciała stałego w cieczy w wyniku działania siły grawitacji lub bezwładności) lub wirowanie2. Nie ma zatem mowy o rafinacji chemicznej lub fizycznej. Co więcej, niedopuszczalne są żadne żywieniowe dodatki do takich olejów. Wbrew pozorom liczba roślin, z których pozyskuje się oleje tłoczone na zimno, jest naprawdę imponująca. Należą do nich nie tylko popularne nasiona (jak rzepak, len, rokitnik i ogórecznik), ale również pestki (dyni, czarnej porzeczki, winogron), owoce rokitnika i oliwki, orzechy (laskowe, włoskie, drzewa arganowego) oraz kiełki roślinne, np. pszenicy. W zdecydowanej większości są to surowce charakteryzujące się zawartością tłuszczu większą niż 15%. Czyste zdrowie Co można zyskać dzięki zastosowaniu wyłącznie mechanicznych metod? Przede wszystkim oleje pozyskiwane w ten sposób zawierają cenne pod względem żywieniowym składniki, takie jak tokoferole, sterole, karotenoidy i fosfolipidy o przeciwutleniających właściwościach, które są częściowo niszczone podczas przemysłowej rafinacji3. Oczywiście należy pamiętać o tym, że brak procesu rafinacji niesie też potencjalne zagrożenia. Oznacza bowiem, że do oleju mogą przedostać się zanieczyszczenia z zastosowanego surowca, takie jak pestycydy, metale ciężkie czy wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, które nie zostaną w żaden sposób usunięte. Póki co badania przeprowadzone na dostępnych w Polsce olejach tłoczonych na zimno nie wykazały jednak, by produkty te przekraczały dopuszczalne normy stężenia tego typu związków. Niemniej nie ulega wątpliwości, że ich jakość zależy przede wszystkim od zastosowanego surowca, warunków jego uprawy, terminu i sposobu zbioru, optymalnego wysuszenia oraz prawidłowego przechowywania i czyszczenia. Dlatego uzyskanie naprawdę zdrowego oleju wymaga użycia nasion czystych, nieuszkodzonych i dojrzałych, a najlepiej z upraw ekologicznych. Właśnie od rodzaju i jakości surowca oraz warunków uprawy i stosowanych zabiegów agrotechnicznych zależy bowiem obecność składników odżywczych wpływających pozytywnie na organizm człowieka, takich jak fosfolipidy, tokoferole, sterole, skwalen czy karotenoidy4. Co zatem możemy znaleźć w olejach tłoczonych na zimno z dobrej jakości surowców i jak wpływają one na nasze zdrowie? Rafinacja i utwardzanie W wyniku procesu rafinacji surowy olej pozbawiony zostaje metali ciężkich - ołowiu, arsenu, rtęci czy kadmu - oraz wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), np. benzopirenu, który jest rozpuszczalny w tłuszczach, więc przenika do oleju z nasion. - Dzięki temu otrzymuje się w pełni bezpieczny, stabilny tłuszcz o wysokiej jakości, który, bez potrzeby użycia konserwantów, można długo przechowywać, nie obawiając się o utratę jego wartości - przekonuje prof. Krzysztof Krygier z Katedry Technologii Żywności SGGW. Dużo groźniejszym procesem jest częściowe utwardzanie (uwodornianie) tłuszczów roślinnych, czyli ogrzewanie ich w temperaturze ok. 180-200ºC przez kilka godzin przy nadciśnieniu z użyciem wodoru. Powoduje to spadek zawartości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych i powstawanie szkodliwych dla zdrowia izomerów trans. - Maksymalna zawartość tłuszczów trans w całodziennej diecie nie powinna przekraczać 1% dostarczanej energii, co daje 2 g na 2 tys. kcal - mówi prof. Krygier. Co ważne, w olejach tłoczonych na zimno nie wykazuje się obecności izomerów trans, podczas gdy w produktach poddanych rafinacji i dezodoryzacji mogą one występować w ilości ok. 1%. 1. Kwasy tłuszczowe Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) należą do najważniejszych składników, które muszą być dostarczane organizmowi wraz z pożywieniem, gdyż nie potrafi ich samodzielnie syntetyzować. Zalicza się do nich kwasy z grupy omega-6 (LA, GLA) oraz omega-3 (EPA, DHA, ALA). Odgrywają one rolę przede wszystkim w chorobach sercowo-naczyniowych, cukrzycy i otyłości, ponadto obniżają ryzyko chorób cywilizacyjnych, nowotworów i upośledzenia układu immunologicznego oraz działają przeciwzapalnie i przeciwalergicznie5. Oleje tłoczone na zimno są jednym z najlepszych ich źródeł. Tłuszcze pozyskiwane z rokitnika, malin, lnu i lnianki zawierają największe ilości ALA, wykorzystywanego w organizmie do tworzenia długołańcuchowych kwasów DHA i EPA. Wydaje się zatem, że są najlepszymi źródłami kwasów omega-3. Oprócz procentowego składu istotna jest jednak również proporcja między omega-6 i omega-3 w diecie, która nie powinna przekroczyć 4:1. Według przeprowadzonych w Polsce badań stosunkiem najbardziej zbliżonym do tego wzorcowego charakteryzują się oleje rzepakowy, z czarnej porzeczki, orzecha włoskiego i dzikiej róży6 Z kolei oliwa z oliwek, olej z orzechów laskowych i rzepakowy mają w swoim składzie największy procentowy udział jednonienasyconego kwasu oleinowego z grupy omega-9, który obniża ciśnienie krwi i zapobiega rakowi piersi7. 2. Fitosterole To liczna grupa steroidów występujących przede wszystkim w olejach roślinnych, ziarnach soi, nasionach sezamu, orzechach i ryżu. Związki te wykazują szereg właściwości prozdrowotnych, z których najważniejszy wydaje się wpływ na poziom cholesterolu - według badań redukują jego absorpcję, dzięki czemu zmniejszają ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego8. Działają również przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i przeciwutleniająco, a prawdopodobnie hamują też rozwój raka żołądka, płuc, jajników oraz prostaty. Całkowita zawartość steroli, jak i ich skład, są różne w poszczególnych olejach, we wszystkich jednak dominuje beta-sitosterol, a to jemu przypisuje się antynowotworowe właściwości. Cennym źródłem fitosteroli są oleje z rzepaku i owoców rokitnika - średnia zawartość w każdym z nich wynosi 879 mg/100 g9. Jednak prawdziwym rekordzistą okazuje się tłoczony na zimno olej kukurydziany - odnotowano w nim aż 975 mg steroli w 100 g10. Co ciekawe, w rafinowanej wersji zawartość ta była o ponad 200 mg mniejsza. 3. Tokoferole To przede wszystkim tej grupie związków oleje tłoczone na zimno zawdzięczają swoje właściwości przeciwutleniające. Tokoferole i totrienole tak naprawdę są bowiem postaciami witaminy E. Tokoferole występują w 4 formach o zróżnicowanej sile działania - dla człowieka najważniejsza jest aktywność alfa-tokoferolu, który najsilniej wygasza reaktywne formy tlenu, w tym wolne rodniki (wykazuje 100% aktywności witaminy E)11. Ponadto bierze udział w dostarczaniu składników odżywczych do komórek, wzmacnia ściany naczyń krwionośnych oraz chroni czerwone krwinki przed przedwczesnym rozpadem. Witamina E jest też istotna w profilaktyce nowotworów, miażdżycy, chorób krążenia, Parkinsona i Alzheimera. W olejach tłoczonych na zimno dominującą jej formą jest gamma-tokoferol. Co prawda jego zdolność wymiatania wolnych rodników to 25% aktywności witaminy E, ale w przeciwieństwie do postaci alfa działa również przeciwzapalnie, a w badaniach na ludziach i zwierzętach jego stężenie było odwrotnie proporcjonalne do zachorowalności na choroby układu krążenia i degeneracyjne12. Najwięcej tokoferoli można znaleźć w olejach z pestek malin (prawie 2 g/kg oleju), które zawierają też stosunkowo dużą ilość jego postaci alfa, a także karotenoidy dodatkowo wzmacniające właściwości przeciwutleniające13. 4. Skwalen Ten triterpenten jest składnikiem płaszcza lipidowego ludzkiej skóry oraz tłuszczu wątroby rekina. Pełni funkcję prekursora cholesterolu, hormonów, kwasów żółciowych i witaminy D. Przede wszystkim wykazuje jednak bardzo silne właściwości przeciwutleniające, wspomaga transport tlenu do komórek, działa antybakteryjnie i przeciwgrzybicznie. Chroni skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania ultrafioletowego, a wątrobę przed zaburzeniami pracy atopomitochondriów14. Może też zapobiegać chorobie niedokrwiennej serca i opóźniać procesy starzenia. Pomaga również budować naturalną odporność organizmu. Choć głównym źródłem skwalenu pozostaje wątroba rekina, występuje on również w olejach roślinnych - głównie tym pozyskiwanym z amarantusa, gdzie jego zawartość może sięgać 8%, czyli ok. 10 razy więcej niż w oliwie z oliwek15. Kalejdoskop korzyści Jak się okazuje, skład poszczególnych olejów tłoczonych na zimno jest bardzo różnorodny, a co za tym idzie - każdy z nich odgrywa inną rolę w zdrowym żywieniu. Zasadniczo wszystkie charakteryzują się sporą ilością nienasyconych kwasów omega-3 i omega-6, ale nie zawsze można stwierdzić optymalną ich proporcję. Co ciekawe, zaskakująco dobrze na tym tle wypada poczciwy polski olej rzepakowy, nie bez przyczyny nazywany "oliwą północy". Rzeczywiście liczne badania pokazują, że pod względem zawartości substancji odżywczych nie ustępuje on oliwie z oliwek, a nawet ma korzystniejszy stosunek omega-6 do omega-316. Kwasy tłuszczowe, fitosterole, tokoferole i skwalen wywierają ogólny pozytywny wpływ na zdrowie, a ich stosunkowo duże ilości sprawiają, że włączenie olejów tłoczonych na zimno do diety może okazać się istotnym elementem profilaktyki chorób cywilizacyjnych. Jednak to subtelne różnice w ich zawartości powinny decydować o naszym wyborze. Przykładowo dzięki dużej zawartości kwasu gamma-linolenowego olej z ogórecznika lekarskiego polecany jest pacjentom zmagającym się z atopowymi zmianami na skórze17. Z kolei osoby walczące z wysokim cholesterolem lub zagrożone chorobami serca powinny stawiać na olej kukurydziany, bogaty w fitosterole. Mało znany w Polsce olej z amarantusa może natomiast okazać się dobrym pomysłem na wzmocnienie odporności u dzieci, które niechętnie sięgają po skwalen pochodzący z tranu. Trzeba również pamiętać o tym, że nawet jakość i skład olejów tłoczonych z tej samej rośliny mogą znacząco się różnić w zależności od producenta i wybranego przez niego źródła surowca. Oczywiście przy wszystkich tych zdrowotnych właściwościach nie należy pomijać smakowych walorów olejów. W końcu tych tłoczonych na zimno używa się głównie do sałatek (nie należy poddawać ich obróbce termicznej - patrz: ramka), a ze względu na brak procesu rafinacji ich aromat jest zdecydowanie bardziej intensywny. Dlatego warto włączać je do diety nie tylko zdroworozsądkowo, ale i ze smakiem - wybierając te, które najbardziej nam odpowiadają. Praktyczne wskazówki Oleje tłoczone na zimno mogą być cennym źródłem prozdrowotnych składników, pod warunkiem, że pozyskiwane są ze sprawdzonych surowców wysokiej jakości. To jednak niejedyny warunek zachowania ich właściwości. Jak używać? Tylko na zimno, ponieważ mechaniczne pozyskiwanie olejów sprawia, że nie nadają się one do obróbki cieplnej. Użycie ich np. do smażenia powoduje wytwarzanie się szkodliwych substancji. Dlatego używaj ich do sałatek i surówek lub skrapiaj nimi już ugotowane ziemniaki czy biały ser. Jak przechowywać? W szczelnie zamkniętych szklanych butelkach, w lodówce. Brak procesu rafinacji znacznie skraca okres przydatności oleju do spożycia i sprzyja jego utlenianiu, które zachodzi najwolniej w warunkach chłodniczych i bez dostępu światła. Dlatego odpowiednie przechowywanie jest niezbędne, by zachować właściwości cennych składników odżywczych. Jak wybierać? Intensywna barwa lub nieklarowna konsystencja oleju tłoczonego na zimno nie są jego wadami, a efektem braku oczyszczania w procesie rafinacji. Jednak w przypadku oleju rzepakowego szarawy odcień sugeruje, że do produkcji użyto niedojrzałych nasion. Ze względu na krótszy okres przydatności do spożycia (w porównaniu z produktami rafinowanymi), zawsze szukaj go na etykiecie, a najlepiej zwróć też uwagę na datę produkcji. W sklepach wybieraj oleje w ciemnych butelkach, stojące w lodówce, co zwiększa prawdopodobieństwo, że ich cenne składniki nie zdążyły się utlenić. Pamiętaj też, że olej z pierwszego tłoczenia również może być rafinowany, co jest kolejnym powodem, by dokładnie czytać etykiety - w podanym składzie znajdziesz informację o metodzie jego pozyskania. Na niektórych oliwach z oliwek oznaczana jest również kwasowość (wynosząca od 0,2 do 0,8 Im) - im jest niższa, tym lepsza jakość produktu. Z kolei oznaczenie literami DOP oznacza, iż proces uprawy i produkcji jest ściśle określony i kontrolowany. Bibliografia Rośliny Oleiste 2003; 24 (2): 567-576; Rośliny Oleiste 2000; 21: 586- 596 CODEX STAN 19-1981, Rev. 2 – 1999 Przem. Spoż. 2006; 7: 30-32, 34 Plant Food Hum Nutr 2003; 58: 1-6 Biomed Pharmacother 2007; 61: 105-112; Cardiovasc Forum 2006; 11 (3): 39-43; Pol Prz Kardiol 2011; 13 (3): 177-181 Probl Hig Epidemiol 2012; 93 (4): 871-875; Żywn Nauk Technol Jakość 2011; 1 (75): 124-135 Żywn Nauk Technol Jakość 2012; 1 (80): 27-44 Atherosclerosis, 2001; 156: 329-337; Eur. J. Lipid Sci. Technol. 2001; 103: 102-106 Przem. Spoż., 1996; 10: 13-16; Food Chem 2007; 101: 1633-1639; J Food Compos Anal 2008; 21: 152-161 Rośliny Oleiste 2001; 22: 477-493 JAMA 2007; 297 (8): 842-857 Am Soc Clin Nutr 2001; 74 (6): 714-722; Nitric Oxide 2002; 6 (2): 221-227 Food Chem 2000; 69: 187-193 Altern med Rec 1999; 4 (1): 29-36; Indian J Med Res 2009; 129: 150-153; Adv Drug Deliv Rev 2009; 61 (15): 1412-1426 Eur Food Res Technol 2001; 213: 349-355 Eur. J. Lipid Sci. Technol., 2007; 109: 710-73; Przem. Spoż., 2009; 63 (7): 16-20 Nutrition 2010; 26: 708-718 Jaja należy przechowywać i transportować w temperaturze zapewniającej optymalne zachowanie ich właściwości higienicznych, najlepiej stałej, o ile właściwy organ nie ustanowi wymogów w zakresie temperatur w pomieszczeniach służących do składowania jaj oraz w pojazdach służących do przewożenia jaj z i do takich zakładów.
Wolisz testy bez reklam?WYŁĄCZ REKLAMY TERAZPytanie nr 5 Który olej należy przechowywać w warunkach chłodniczych? Wolisz testy bez reklam?WYŁĄCZ REKLAMY TERAZ A. Kokosowy. B. Ryżowy. C. Palmowy. D. Lniany.W praktyce zdecydowana większość pacjentów może zażywać czarnuszkę regularnie. Jak przechowywać olej z czarnuszki? Olej z czarnuszki należy przechowywać w lodówce, i to zarówno przed otwarciem, jak i po. Substancja ta powinna być trzymana w temperaturze od 4 do 10 stopni Celsjusza. Polecane jest spożywanie oleju na zimno.
Od tego, jak są rozmieszczone i zapakowane produkty znajdujące się w lodówce, zależy ich świeżość i jakość. Właściwe przechowywanie w lodówce jest niezmiernie istotne nie tylko z punktu widzenia zachowywania wartości odżywczej żywności oraz jej trwałości, lecz także bezpieczeństwa zdrowotnego jej konsumentów. Jak prawidłowo przechowywać jedzenie w lodówce? Evgeny Atamanenko / 123RF Dostosowanie temperatury W różnych miejscach lodówki panuje odmienna temperatura. Żeby zapewnić optymalne warunki przechowywania poszczególnych typów jedzenia, trzeba wiedzieć, jakie mają one wymagania i który obszar je spełnia. Górna półka – temperatura tutaj wynosi ok. 8⁰ To idealne miejsce do przechowywania jogurtów, kefirów, śmietany, masła, a także półka – na niej powinny znaleźć się produkty, które szybciej się psują, więc potrzebują niższej temperatury (4-7⁰C): sery, twarogi, wędliny, gotowe dania, np. półka – to najzimniejsze miejsce w lodówce (2⁰C), idealne dla produktów bardzo szybko się psujących: surowego mięsa i – panuje w nich większa wilgotność niż w pozostałych częściach lodówki, zaś temperatura wynosi ok. 10⁰ Warunki te doskonale nadają się do przechowywania warzyw i – to miejsce do przechowywania produktów wymagających chłodzenia na poziomie 10-15⁰C: jajek, soków w kartonach, mleka, ketchupu, musztardy, majonezu, olejów (np. lnianego). Odpowiednie opakowania Przechowując produkty w chłodziarce, trzeba zadbać o odpowiednie ich opakowanie, co pozwoli zachować świeżość jedzenia, uchroni przed przenikaniem się zapachów, a także zapewni właściwy poziom higieny. Powietrze w lodówce jest dość suche, co sprzyja wysychaniu produktów. Godne polecenia są specjalne pojemniki (szklane, ceramiczne, silikonowe, plastikowe), również próżniowe. Wędlinę w plasterkach można zapakować w papier pergaminowy lub folię aluminiową. Dla wielu produktów, np. jajek, przetworów w słoikach, soków, borówek, najlepszym opakowaniem będzie to, w którym zostały zakupione. W przypadku jedzenia w puszkach, po otwarciu należy przełożyć je do innego pojemnika, żeby nie trzymać puszki w lodówce. Warto też zwrócić uwagę na sałatę – lepiej nie przechowywać jej w szczelnie zamkniętym pojemniku, bo grozi to wydzielaniem się szkodliwych azotynów. Sergii Serdiukov / 123RF Czas przechowywania Nieotwarte produkty można przechowywać w lodówce tak długo, jak wskazuje na to ich termin przydatności do spożycia. Podobnie w przypadku jajek. Surowe mięso może znajdować się w lodówce maksymalnie dwa dni, zaś surowe ryby tylko jeden dzień. Otwarte produkty nabiałowe, wędliny i dania domowe wymagają spożywania na bieżąco. Warzywa i owoce z reguły zachowują świeżość do kilku dni. Soki w kartonach i mleko należy spożyć w przeciągu dwóch dni. Warto czytać etykiety produktów, ponieważ często widnieje na nich informacja o czasie przydatności do spożycia po otwarciu opakowania. Zamrażanie Zamrażanie stanowi popularną i skuteczną metodę przechowywania żywności, pozwalającą w dużej mierze zachować jej właściwości i wartość odżywczą. Istnieją jednakże produkty, które nie nadają się do mrożenia, ponieważ zmienia ono na niekorzyść ich strukturę i smak. Należą do nich niektóre warzywa i owoce (np. surowe ziemniaki, ogórek, arbuz, jabłka, sałata), całe jaja, sery, twarogi, śmietana. Żeby mrożenie było nie tylko efektywne, ale i bezpieczne, procesowi temu należy poddawać tylko produkty o wysokim poziomie świeżości. Ciepłe dania trzeba najpierw całkowicie ostudzić. Żywność powinna być zapakowana w woreczki foliowe do mrożenia bądź inne, nadające się do tego celu pojemniki. Ważne, by usunąć z nich nadmiar powierza, które może wysuszać potrawy i wpływać na ich właściwości. Na opakowaniu warto napisać datę zamrożenia i opis zawartości, co ułatwi zachowanie porządku w zamrażalniku i przestrzeganie terminu spożycia. Nigdy nie należy ponownie zamrażać produktów już raz rozmrożonych! Powtórne mrożenie grozi namnażaniem się chorobotwórczych mikroorganizmów, powodujących poważne zatrucia. Warto dbać o regularne rozmrażanie zamrażarki, co zwiększa wydajność jej pracy i pozwala zaoszczędzić energię elektryczną. Na rynku dostępne są lodówki No Frost – nie wymagają one rozmrażania, jak i są w stanie ograniczyć powstawanie pleśni i nieprzyjemnych zapachów, dzięki systemowi blokującemu powstawanie szronu i redukującemu opary. Na co zwrócić szczególną uwagę? Produkty nie do lodówki Niektórych produktów nie należy przechowywać w lodówce, ponieważ w niskich temperaturach tracą one swoje właściwości – zarówno odżywcze, jak i organoleptyczne. Należą do nich pomidory, świeże ogórki, cebula, czosnek, awokado, rośliny strączkowe, cukinia, dynia, cytryna i inne owoce egzotyczne, jabłka, miód. W lodówce nie należy też trzymać owoców czy warzyw wymagających jeszcze dojrzenia – odpowiednia dla nich jest temperatura pokojowa. Chleb można przechowywać w warunkach chłodniczych, ale szybciej stanie się czerstwy. Układ produktów Produkty znajdujące się w lodówce powinny nie tylko leżeć we właściwych dla siebie miejscach, lecz także być ułożone w taki sposób, żeby miały zapewnione równomierne i efektywne chłodzenie. Nie warto więc przeładowywać wnętrza chłodziarki, umieszczać produktów jednych na drugich ani kłaść ich ciasno koło siebie, ponieważ utrudnia to swobodny przepływ powietrza. Groźne bakterie Zimno w lodówce nie chroni przed namnażaniem się wszystkich mikroorganizmów. W chłodziarce pojawia się niekiedy pleśń, mogą bytować też groźne bakterie, Salmonella czy Listeria monocytogenes. By nie dopuścić do rozwoju szkodliwych mikroorganizmów, należy przestrzegać zasad higieny i dbać o czystość w lodówce. Warto ją myć co najmniej raz na dwa tygodnie wodą z dodatkiem detergentu (np. płynu do mycia naczyń) lub octu. Nie można dopuścić, by w chłodziarce znajdowały się produkty zepsute i nieświeże. Szczególnie starannie należy przechowywać surowe mięso oraz jajka. Produkty te nie mogą mieć styczności z innymi artykułami spożywczymi, bo łatwo może dojść do przenoszenia się i namnażania bakterii. Pojawienie się wody w lodówce Ten objaw może wskazywać na kilka przyczyn. Najczęstszą jest zatkanie się odpływu, który odprowadza wodę na zewnątrz. Mogą się w nim zgromadzić np. okruchy żywności. Wystarczy wtedy udrożnić go za pomocą wykałaczki lub cienkiego druciku. Pojawienie się wody w lodówce może też świadczyć o zapchaniu się rurki odpływowej (znajduje się na tylnej ścianie za kratownicą) bądź o nieszczelności uszczelki drzwiowej. Zdarza się, że konieczna jest specjalistyczna naprawa lodówki – jeśli doszło do awarii układu chłodniczego lub obniżenia się poziomu czynnika chłodniczego, które również skutkować mogą zbieraniem się wody w chłodziarce. Bibliografia FDA, Refrigerator Thermometes: Cold Facts about Food Safety, Washington 2011. FSIS-USDA, Kitchen Companion, February 2008. Storing Food Safety, Guide E-118, revised by C. Turner, NM State University 2011. Vossen van der W., Dooren van C., Storage of food. Fact sheet, Netherlandes Nutrition Centre 2016.
Odpowiedź jest prosta - NIE. Nowe regulacje dotyczą producentów i dystrybutorów pomp ciepła, nie ich użytkowników. W tym artykule wyjaśnimy, co te zmiany oznaczają, jakie są zalety i wady poszczególnych czynników chłodniczych oraz jakie plany ma Unia w kontekście tych regulacji. Zanim jednka przejdziemy do merytoryki, posłużymy
Większość z nas chętnie przechowuje żywność w lodówce. Wydaje się nam, że w ten sposób najlepiej zabezpieczymy ją przed zepsuciem. W wielu wypadkach takie postępowanie jest uzasadnione, choć nie zawsze. Jakie produkty warto, a jakich nie należy przechowywać w lodówce? Te produkty powinieneś przechowywać w lodówce Przechowywanie żywności w lodówce ma na celu zapewnienie jej dłuższej świeżości, odpowiedniej temperatury, a także ochronę przed szkodnikami. W chłodnej lodówce należy bezwzględnie przechowywać mięso, wędliny, czy nabiał. Tego typu produkty bardzo szybko się psują, dlatego nie powinny być przetrzymywane w temperaturze pokojowej dłużej niż kilka godzin. Do lodówki możemy włożyć również część owoców i warzyw – jest to szczególnie zalecane w przypadku sałaty, kalafiora, brokułów, marchewki, pietruszki, selera. W lodówce dobrze jest zrobić miejsce dla owoców jagodowych, wiśni, czereśni, czy śliwek – wówczas zachowają one świeżość znacznie dłużej niż w temperaturze przekraczającej dwadzieścia stopni Celsjusza (co więcej przechowywanie ich w lodówce stanowi zabezpieczenie przed stadami muszek owocówek). W przypadku awokado nie ma obowiązku przechowywania w lodówce. Owoc należy umieścić w niskiej temperaturze dopiero po przekrojeniu. Dla większości z nas dziwnym może się wydawać zalecenie przechowywania oleju w warunkach chłodniczych. W naszych domach trzymamy go zazwyczaj na kuchennych półkach. Kierujemy się przede wszystkim tym, że olej w sklepach również przechowywany jest w temperaturze pokojowej. W tym miejscu należy jednak uwzględnić fakt, że olej w sklepach jest szczelnie zamknięty. Przed jego otworzeniem możemy trzymać go w temperaturze pokojowej. Jednocześnie po otworzeniu dobrze jest włożyć produkt do lodówki. Jest to ważne, gdyż na skutek kontaktu z tlenem utlenianiu ulegają nienasycone kwasy tłuszczowe, które mają kluczowe znaczenie dla naszego zdrowia. W niskich temperaturach proces utleniania przebiega znacznie wolniej, przez co olej dłużej zachowuje prozdrowotne właściwości. Do lodówki należy wkładać wszystkie produkty otwarte – na przykład mleko, puszki z owocami, konserwy, produkty kiszone (zazwyczaj jednak po otwarciu nie można przechowywać ich dłużej niż kilkanaście do kilkudziesięciu godzin). Produkty, które nie nadają się do przechowywania w lodówce Pewnych produktów spożywczych nie powinno się przechowywać w lodówce. Należą do nich między innymi ziemniaki, które pod wpływem niskich temperatur stają się słodkie i mało jędrne. Warzywem, które źle znosi działanie niskich temperatur jest także cukinia – przechowywanie jej w lodówce powoduje utratę cennych wartości odżywczych. Lodówka nie jest dobrym miejscem dla ogórków, cebuli i pomidorów, choć większość z nas wkłada je tam odruchowo. Pod wpływem niskich temperatur warzywa te tracą jędrność, kolor i część cennych składników odżywczych. Choć lodówka jest idealnym miejscem dla owoców jagodowych, nie należy przechowywać w niej cytrusów, a także owoców tropikalnych z wyjątkiem kiwi (przechowywane w temperaturze pokojowej bardzo szybko dojrzewa). Niekiedy słyszymy zalecenia dotyczące przechowywania w lodówce pieczywa. Ma mu to zapewnić świeżość na dłużej. Jednocześnie chleb, czy bułki wyjęte z lodówki nie wyglądają apetycznie i nie smakują najlepiej. Jeżeli zależy nam na płynnym miodzie, nie powinniśmy wkładać go do lodówki, gdyż bardzo szybko ulegnie krystalizacji. W niskich temperaturach nie powinno się przechowywać niektórych świeżych ziół – przykładem może być bazylia, która w lodówce bardzo szybko więdnie. Niektórzy uważają, że przechowywanie w lodówce kawy sprawi, że na dłużej zachowa ona swoje właściwości. Jest to błąd – kawa w niskich temperaturach szybko straci swój niepowtarzalny aromat, a także charakterystyczny smak. Część produktów może, choć nie musi być przechowywana w lodówce. Należą do nich zamknięte konserwy dżemy, konfitury, majonezy, mleko w kartonie. Do momentu otworzenia mogą być one przechowywane w temperaturze pokojowej. To również doskonałe miejsce do przechowywania przetworów owocowych, takich jak dżemy czy powidła, a także potraw, które sami ugotowaliśmy. Przygotowując posiłek na kilka dni, pamiętajmy, że nawet w lodówce ugotowane jedzenie nie powinno leżeć dłużej niż 3–4 dni. Szczelnie zamknięte pudełka z potrawami muszą byćOleje do Klimatyzacji Samochodowej Jaki olej wybrać? Charakterystyka olei do sprężarek klimatyzacji Charakterystyka oleju POE Charakterystyka oleju PAG Jakie dodatki zawierać mogą oleje? Oleje do sprężarek klimatyzacji w samochodach hybrydowych Pamiętajmy! 10 Złotych Zasad, czyli o czym trzeba pamiętać stosując oleje do klimatyzacji Jaki olej wybrać? Jak w większości układów znajdujących się w samochodzie, tak i w układzie klimatyzacji niezbędny do poprawnego działania jest olej. Olejów używanych w klimatyzacjach jest wiele i różnią się między sobą kilkoma znaczącymi właściwościami. Poniżej znajduję się charakterystyka wspomnianych olejów, różnice oraz wytyczne gdzie należy stosować dany olej. Wyróżniamy trzy rodzaje olejów: Oleje mineralne Oleje glikole polialkilenowe (PAG) Oleje poliol estrowe (POE) Oleje mineralne używane były głównie w systemach pracujących na czynniku chłodniczym R12, obecnie prawie w ogóle się ich nie stosuje. Najczęściej wykorzystywanymi olejami w układach chłodniczych pozostają, wymienione PAG oraz POE. Oleje glikole polialkilenowe znane są jako PAG-i, zaś poliol estrowe jako estry – oczywiście są to oleje syntetyczne. Do początku strony -> Charakterystyka Oleju POE Olej POE można używać w systemach klimatyzacji w których zastosowano wymienniki ciepła oraz rurki transportowe wykonane z miedzi lub ewentualnie z jej stopów. Układy tego typu najczęściej wyposażone są w sprężarki typu Harrison/Delphi A6 i spotykane w samochodach osobowych marki Jaguar bądź w autobusach Renault FR1. Olej POE ma jedną bardzo poważną wadę, gdy temperatura powietrza na zewnątrz spada poniżej 0° C olej ten wykazuje tendencję do osadzania się na częściach instalacji w efekcie pozbawiając sprężarkę smarowania. Dlatego też nie należy – przy minusowych temperaturach włączać klimatyzacji, aby nie ryzykować uszkodzeniem kompresora. Należy pamiętać, że mieszanina oleju POE i czynnika chłodniczego R-134 jest bardzo podatna na wilgoć. Nadmierne stężenie wilgoci w systemie może spowodować hydrolizę oleju, co z kolei przyczyni się do wytworzenia kwasów, które wywołają platerowanie miedzi, koksowanie i wytworzenie się osadów wewnątrz układu. Następstwem tego byłoby przedwczesne zużycie i zniszczenie elementów ruchomych. Ten rodzaj oleju dobrze zachowuje się jednak przy temperaturach dodatnich, wykazując się bardzo dobrą rozpuszczalnością w czynniku chłodniczym. Do początku strony -> Charakterystyka Oleju PAG Oleje typu PAG ze względu na bardzo uniwersalne właściwości stosowane są do układów klimatyzacji w większości obecnych na rynku samochodów osobowych. W dodatnich temperaturach otoczenia olej do klimatyzacji jednocześnie smaruje kompresor, nawilża uszczelnienia i co ważniejsze – pochłania wilgoć z systemu. Silne właściwości higroskopijne tego rodzaju oleju powodują iż nie należy otwierać pojemnika z olejem sprężarkowym przy dużej wilgotności powietrza. Co z tym związane, także kompresor powinniśmy zalewać olejem dopiero tuż przed montażem, tak aby nie utracić cennych właściwości środka smarującego. Podstawową wadą tego oleju jest to iż w temperaturze powyżej 60° C występują trudności z jego rozpuszczalnością w czynniku chłodniczym. Dzieje się tak ponieważ oleje typu PAG, szczególnie te o mniejszej lepkości są dobrze rozpuszczalne w czynniku R-134a kosztem utraty stabilności termicznej. Automatycznie: im większa lepkość tym mniejsza rozpuszczalność oleju w czynniku. Zalecane uszczelnienia do oleju PAG to te wykonane z Neoprenu bądź HNBR. Jeszcze kilka słów na temat – lepkości. Jest to „wskaźnik przepływowości” oleju testowany na różnych poziomach temperatury. Pisząc najprościej jest to nic innego jak „gęstość” oleju. Im numer jest wyższy tym gęstszy jest olej, przykładowo olej oznaczony numerem 100 będzie gęstszy od tego oznaczonego liczbą 46. Oleje estrowe klasyfikuje się wg ich lepkości, np. RL68, RL100. Zaś oleje PAG są troszeczkę inne ponieważ ich zastosowanie nie zależy wyłącznie od stopnia lepkości ale muszą one także posiadać specyficzne „dodatki” po to by mieć pewne konkretne przeznaczenie. Do początku strony -> Jakie dodatki zawierać mogą oleje? Jednym z nich może być EP (odporność na ekstremalne ciśnienie), to dodatek stosowany tam gdzie olej może zostać starty (zmyty) z powierzchni tłocznych kompresora pod wpływem dużych nacisków. Szczególnie istotne jest to dla pomp „ślimakowych”, „ślimakowo-stożkowych” typu Scroll oraz kompresorów łopatkowych typu Panasonic / Zexel DKV. Dodatkami nazywanymi potocznie EP są najczęściej związki organiczne siarki, chloru lub fosforu. Działanie ich polega na reagowaniu w wysokiej temperaturze, (powstaje ona w miejscach stykania się współpracujących powierzchni) ze stalą, z jakiej wykonane są elementy wewnętrzne sprężarki i tworzeniu soli żelaza (chlorki, siarki, fosforki), które topią się w niższej temperaturze niż sam metal i w ten sposób nie dopuszczają do zatarcia zębów. Innym dodatkiem są tzw. stabilizatory lepkości, które gwarantują to, że olej nie „rozrzedzi się” pod wpływem wysokiej temperatury. Wpływają one na gęstość oleju poprzez większą zawartość składników uszlachetniających. Właściwość szczególnie istotna dla sprężarek pracujących w warunkach wysokich temperatur. Zawarty w olejach anty utleniacz ma zapobiegać utlenianiu się oleju. Chroni także przed powstawaniem korozji. Spotkane są także dodatki określanie mianem anty „pieniaczy”, które jak sama nazwa wskazuje zapobiegają pienieniu się oleju i przez to jego utracie własności smarujących. Znajdują zastosowanie w kompresorach ślimakowych. Pozostałą grupę dodatków stanowią różnego rodzaju detergenty, dyspersanty (rozpraszacze) a także barwniki UV ułatwiające diagnozowanie nieszczelności w układach klimatyzacji. Oleje PAG posiadają specjalne dodatki dopasowane do danego rodzaju kompresora. Dla przykładu pompy ślimakowe (typu Scroll / MSC) wymagają dodatku EP, stabilizatora lepkości i anty utleniacza ponieważ narażone są na pracę w wysokiej temperaturze. Jeżeli nie zostanie zastosowany olej określonego rodzaju i określonej lepkości (w tym przypadku właściwy jest PAG 46) to dojść może nawet do trwałego zatarcia sprężarki. Bardzo ważne jest prawidłowe przechowywanie olejów. Identycznie jak w przypadku olejów POE, tak samo oleje PAG należy zużywać zaraz po otwarciu pojemnika. Przed zakupem warto zwrócić uwagę na rodzaj opakowania. Dobrze jest gdy sprzedawane oleje posiadają podwójne zabezpieczenie pojemnika przed absorpcją wilgoci z otoczenia. Tak zapakowane oleje znajdziesz w naszym sklepie internetowym, pod adresem – Do początku strony -> Oleje do sprężarek klimatyzacji w samochodach hybrydowych Olej stosowane w kompresorach elektrycznych oznaczane są symbolem ND-OIL 11, nie mają one nic wspólnego z opisywanymi powyżej olejami do klimatyzacji. Olej ten posiada właściwości dielektryczne i pozwala na pracę uzwojenia silnika kompresora w otoczeniu czynnika chłodzącego, który przez niego przepływa. Producenci pojazdów hybrydowych (Toyota / Lexus) ostrzegają nie tylko przed stosowaniem innych olejów, ale i zwracają uwagę na przestrzeganie odpowiedniej ilości oleju w układzie, którego nadmierna ilość może uszkodzić układ! Informacje tych producentów wskazują, że nawet 1% oleju innego niż ND-OIL11 podany do układu może prowadzić do trwałego uszkodzenia kompresora. Dlatego zalecają serwisowanie układów klimatyzacji w hybrydach osobnymi maszynami serwisowymi. W przypadku zastosowania niewłaściwego oleju producenci są bardzo restrykcyjni i wymagają wymiany parownika, skraplacza i kompresora. Do początku strony -> Pamiętajmy! Serwisując klimatyzację należy zawsze zwracać uwagę na rodzaj zastosowanego oleju, który musi być odpowiednio dobrany z jednej strony do czynnika chłodniczego, a z drugiej do całego systemu klimatyzacji. Przy wymianie oleju w układzie należy bezwzględnie wymienić również osuszacz, którego zadaniem jest filtrowanie z mieszaniny oleju i czynnika – cząsteczek wody. Stosowanie się do tych prostych zaleceń daje gwarancję prawidłowego użytkowania klimatyzacji. Do początku strony -> 10 Złotych Zasad, czyli o czym trzeba pamiętać stosując oleje do klimatyzacji Do smarowania ruchomych części układu konieczny jest specjalny olej – w zależności od typu klimatyzacji. Olej musi być wolny od wszelkich zanieczyszczeń, a także od wilgoci. Należy go przechowywać w szczelnie zamkniętych zbiornikach. Zastosowany olej musi być tolerowany z czynnikiem chłodniczym obecnym w układzie, ponieważ miesza się i płynie razem z nim. Olej, także w połączeniu z czynnikiem nie może być żrący dla elementów układu, np. dla uszczelek czy przewodów. Pod żadnym pozorem nie można mieszać olejów przeznaczonych do różnych czynników chłodniczych. Stopień lepkości oleju oraz zawartość dodatków uzależniona jest od rodzaju sprężarki. Ilość oleju w systemie klimatyzacji zależy od konstrukcji podzespołów zastosowanych w danym typie pojazdu. Z czynnikiem chłodniczym R134a stosowany jest specjalny olej syntetyczny typu PAG. Stosujemy go wyłącznie z tym czynnikiem chłodniczym, gdyż nie miesza się z innymi gazami chłodniczymi. Nie wolno ponownie używać starego, ściągniętego z układu oleju. Oleju przeznaczonego do klimatyzacji samochodowej nie należy pozbywać się wraz z innymi olejami (silnikowym, przekładniowym) – utylizujemy go jako odpad specjalny. Pełna oferta olei do sprężarek autoklimatyzacji dostępna jest na naszym sklepie Opracował: mgr Adam Mańkowski
e2Jknp. 113 269 258 226 484 56 142 298 459